Karnı Şişik, Kafaya Yapışık

Yazımın başlığındaki bilmecenin cevabı tahmin ettiğiniz gibi “burun” tabi ki sevgili arkadaşlar. Ama tıpkı diğer tüm organlarımız gibi burnumuzun koku alma işlevi de hiç basit değil. Daha annemizin karnındayken gelişmeye başlayan koku alma, kusursuz bir şekilde ve durmaksızın çalışan mucizevi bir duyumuz.

Koku, havadaki molekülleri burun deliklerimize çektiğimizde başlıyor. Moleküller, biz havayı soluyunca burnumuzun arkasındaki bir kısma geliyor. Ardından geniz mukozası adını verdiğimiz yapı tarafından yakalanıyor. Geniz mukozamızın içinde bulunan sinirler, bu moleküllerle iletişime giriyor ve beynimize sinyal gönderiyor. Beynimiz de bu sinyalleri koku olarak algılıyor.

Koku almayı sağlayan binden fazla reseptör yani alıcı hücre varmış. Yetişkin bir insan 10 bine kadar kokuyu ayırt edebilirmiş. Ama bazı bilim adamları sınırları belli bir rakama hapsetmenin yanlış olacağını, koku duyumuzun sayılamayacak kadar fazla kimyasal bileşimi ayırt edebilecek seviyede olduğunu belirtiyor.

Koku alma çok hassas bir hismiş, uyurken bile çalışıyormuş. Mesela bazı sabahlar mutfaktan gelen nefis omlet kokusuyla uykudan uyanmamız da işte bu yüzdenmiş.

Arkadaşlar burada size yaşadığım bir olayı anlatayım hatırıma gelmişken. Bir gün arkadaşımın ikram ettiği keki yerken garip bir şey olmuştu. Kafamda, ilkokuldayken sınıfta bayram hazırlığı için süsler hazırladığımız bir an canlanmıştı sanki. Sonra anladım ki kekin içindeki vanilyanın kokusu, o süsleri yapıştırmak için kullandığımız yapıştırıcının kokusu ile neredeyse aynıydı. Meğer insanda koku hafızası denilen bir şey varmış. Koku daha önce alınmış bir koku ise bu sefer hafızamızda bulunan eski anılar tekrar yaşanıyormuş. İlk defa aldığımız bir kokuyu, başka kokularla bağdaştırmaya çalışıyor ve koku hafızamızda bir yer açıyormuşuz.

Şimdi burnunuzdan derin bir nefes alın ve Allah’ın yarattığı binlerce kokuyu ayırt edebilen harika güce sahip bu duyunuzun farkına varın.