O Da Kimmiş: Ali Kuşçu

Hazırlayan ve seslendiren Gamze Çakar

 

Ünlü İslam Alimleri ve Buluşları - Ali Kuşçu

Onbeşinci yüzyılda yaşamış olan önemli bir astronomi ve matematik bilginidir. Babası

Timur'un (1369-1405) torunu olan Uluğ Bey'in doğancıbaşısı idi. "Kuşçu" lâkabı buradan

gelmektedir.

Ali Kuşçu, Semerkand'da doğmuş ve burada yetişmiştir. Kadızâde-i Rûmî (1337-1420) ve

Gıyâsüddin Cemşid el-Kâşî (?-1429) gibi dönemin önemli bilim adamlarından matematik ve

astronomi dersleri almıştır.

Ali Kuşçu, Semerkand'a Gözlemevi'nin müdürüyken Uluğ Bey’in ölüm haberi ile oradan

ayrılır. Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan'ın yanına gitmiştir. O dönemde Osmanlılar ile

Akkoyunlular arasında barışı sağlamak amacı ile Fatih'e elçi olarak gönderilmiştir.

Bir kültür merkezi oluşturmanın şartlarından birinin de bilim adamlarını biraraya toplamak

olduğunu bilen Fatih, Ali Kuşçu'ya İstanbul'da kalmasını ve medresede ders vermesini teklif

eder.

Tebriz'e dönerek elçilik görevini tamamlar ve tekrar İstanbul'a geri döner. İstanbul'a

dönüşünde Ali Kuşçu, Fatih tarafından görevlendirilen bir heyet tarafından sınırda karşılanır.

Kendisi için ayrıca karşılama töreni yapılır.

Ayasofya'ya müderris olarak atanır. Burada Fatih külliyesi programlarını hazırlar ve

Astronomi ile matematik dersleri verir.

İstanbul'un enlem ve boylamını ölçmüş ve çeşitli Güneş saatleri de yapmıştır. Verdiği dersler

olağanüstü rağbet görmüş ve önemli bilim adamları tarafında da izlenmiştir.

Ali Kuşçu'nun astronomi ve matematik alanında yazmış olduğu iki önemli eseri vardır.

Bunlardan birisi, Otlukbeli Savaşı sırasında bitirilip zaferden sonra Fatih'e sunulan,

gezegenlerin küreleri ele alınmakta ve gezegenlerin hareketlerinden, Yer'in şekli ve yedi

iklimden, Yer'e ilişkin ölçüleri ve gezegenlerin uzaklıklarından bahseden “Fethiye” adı verilen

kitabıdır.

Diğer kitabı ise Fatih Sultan Mehmet’e ithafen “Muhammediyye” isimli matematik kitabıdır.